Kapliczki w Łękach cz.2

Krzyż stoi na terenie posesji Gasidłów przy ul. Piastowskiej, pomiędzy przystankami autobusowymi. Obok zdjęcie z 1946 r.

            Krzyż Bobaków (od nazwiska Bobak) jest piękną, smukłą rzeźbą wykonaną z piaskowca, o wysokości 500 cm. Składa się z trzech wyraźnie wyodrębnionych segmentów. Część dolna to prostopadłościenna podstawa o wysokości 130 cm. Na niej wyryta jest inskrypcja dotycząca fundatorów. Układ i treść inskrypcji jest następujący:  Na chwałę Bogu

                     ufundowali

                    Mikołaj Bobak

                    Barbara żona

                    R.P 1888

            Treść tej inskrypcji w ostatnich latach uległa poważnemu zniszczeniu i obecnie jest  nieczytelna. U dołu z boku po prawej stronie wyryte jest nazwisko budowniczego Kapliczki: J. Jura z Kent. Był to Józef Jura, kamieniarz kęcki z wyraźnym zacięciem rzeźbiarskim. Był stryjem Ignacego Jury – właściciela sklepu i karczmy w Łękach. Węższą środkową część       o wysokości 200 cm, również prostopadłościenną, zdobi płaskorzeźba Matki Boskiej. Całość wieńczy trzeci element – krzyż o wysokości 170 cm z Panem Jezusem Ukrzyżowanym.  Krzyż Bobaków otoczony jest niskim, kutym w żelazie stylizowanym płotkiem.

Fundatorami Krzyża byli małżonkowie Mikołaj Bobak (1819-1891) ur. w Woźnikach i Barbara Bobak (1834-1896) z domu Kopacz urodzona w Zebrzydowicach. Małżeństwem byli zapewne od 1861 r. Początkowo mieszkali w Wadowicach, później w Brzeszczach,  a od 1865 r. w Łękach. Mieszkali i pracowali we Dworze, najpierw  u Borkowskich,  a później u Wrotnowskich. Mikołaj był woźnicą, a Barbara kucharką. Za zarobione pieniądze kupili w centrum wsi pole i wznieśli na nim swój dom nr 125, a później Krzyż. Bobakowie mieli córkę Karolinę ur. 1864 r. oraz trzech synów: Edwarda, Antoniego i Józefa. Edward zmarł w młodości. Antoni ur. 1866 r. z żoną Katarzyną miał dwie córki: Franciszkę i Julię.   W 1903 r. wyjechał do USA i tam zaginął w nieznanych okolicznościach.  Losów Józefa  ur. 1877 r. nie udało się ustalić.

Krzyż Bobaków w 1994 r.

            Mikołaj i Barbara Bobakowie słynęli z wielkiej pobożności. Barbara testamentem z dnia 9.03.1896 r. zapisała 200 koron na utworzenie w kościele w Bielanach fundacji mszalnej za duszę swoją, męża Mikołaja i syna Edwarda. Fundacja ta istniała do 1935 r. Ufundowanie Krzyża w 1888 r. było wyrazem głębokiej pobożności.

Płaskorzeźba w latach 90-tych i obecnie. 

Krzyż Matlaków

Krzyż stoi na terenie posesji Teresy Kotlarczyk przy ul. Parkowej, w pobliżu Przedszkola i sklepu Na Dole. Ul. Parkowa dawniej zwana była Kaczubizną (od nazwiska Kaczuba).

            W miejscu tym stał dawniej prosty, duży drewniany krzyż postawiony około 1880 r. przez Franciszka Matlaka (1859-1935), syna Jana i Katarzyny z Chwierutów i jego żonę Katarzynę Matlak z domu Domżał. Krótko przed swoją śmiercią fundator drewnianego krzyża zaproponował swoim synom: także Franciszkowi i Ignacemu Matlakom wybudowanie na miejscu drewnianego – krzyża murowanego. Tak też się stało w 1934 r.

            Krzyż Matlaków jest najpiękniejszą łęcką figurą przydrożną. Wyróżnia się wspaniałą formą architektoniczną. Zbudowany jest z piaskowca z elementami marmurowymi.   Z podstawy wyrasta bogato rzeźbiona część środkowa przypominająca jakby fronton starogreckiej świątyni. Zwracają uwagę dwa filary podtrzymujące łuk. Pomiędzy filarami znajduje się sklepiona półokrągło wnęka, a w niej figura Matki Boskiej.

Całość wieńczy misterny, przepiękny krzyż z Panem Jezusem Ukrzyżowanym. Wysokość całkowita to 450 cm, przy czym  krzyża zwieńczający ma 60 cm.

Jak wynika z treści inskrypcji Krzyż wzniesiony został w 1934 r. Niestety, nie znamy nazwiska wykonawcy tego dzieła sztuki – bez wątpienia najpiękniejszego łęckiego zabytku. Na masywnej, prostopadłościennej części dolnej wyryta jest, dziś już bardzo trudno czytelna inskrypcja o następującej treści i układzie:

 Boże błogosław 

fundatorom

Bracia Matlakowie 

Żona Ignaca

20 V 1934

Fundatorami Krzyża byli: Franciszek Matlak (1886-1980), Ignacy Matlak (1896-1968) nr domu 2 oraz żona Ignacego Aniela Matlak (ur. 1898 r.) z domu Grubka. Franciszek Matlak wyjechał z Łęk we wczesnej młodości i mieszkał w Krakowie. Był zawodowym żołnierzem Wojska Polskiego. Ignacy Matlak przed wojną pracował  w Bielsku, a później w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu. Był członkiem OSP Łęki. Wnuczką Ignacego jest urodzona     w domu przy Krzyżu Teresa Kotlarczyk z domu Matlak – znakomita  reżyserka filmowa   i teatralna, laureatka wielu nagród na festiwalach krajowych  i zagranicznych, m.in. twórczyni głośnego filmu Prymas.

Tekst i zdjęcia archiwalne: Kazimierz Dziubek.